ترکیب آموزش والدینی و آموزش حافظه کاری بر کنش اجرایی بازداری کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد

2 فوق‌تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان- مرکز تحقیقات روان‌پزشکی و علوم رفتاری- بیمارستان ابن‌سینا - دانشکده پزشکی- دانشگاه علوم پزشکی مشهد

3 کارشناس ارشد مشاوره توانبخشی- دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران

4 دانشکده پزشکی- دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش حافظه کاری، آموزش والدینی و ترکیب این دو مداخله بر بازداری کودکان مبتلا به ADHD انجام شده است. با استفاده از نمونه گیری در دسترس و مقیاس SNAP-IV، CBCL و مصاحبه بالینی، 36 کودک 6 تا 12 سال مبتلا به ADHD انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه مداخله گمارش شدند. داده‌ها با استفاده از تحلیل کو واریانس چند متغیری (MANCOVA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که تفاوت عملکرد کودکان گروه ترکیبی در مقایسه با دو گروه دیگر در آزمون بازداری شناختی معنادار نبود (05/0 P). اما عملکرد کودکان گروه درمان ترکیبی نسبت به دو گروه دیگر در آزمون بازداری رفتاری تفاوت معناداری داشت و حاکی از عملکرد بهتر این گروه بود (05/0 P

کلیدواژه‌ها


منابع
اسماعیلی، ت؛ بحرینیان، ع؛ هاشمیان، پ. (1384). بررسی اثر درمانی متیل فنیدیت با یا بدون رفتاردرمانی در کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی و بی‌توجهی پژوهش در پزشکی (مجله پژوهشی دانشکده پزشکی)، 29، 135-140.
خدادادی، م؛ مشهدی، ع؛ و امانی، ح. (1388 الف). نرم‌افزار آموزش حافظه کاری، تهران: موسسه تحقیقات علوم رفتاری سینا.
خدادادی، م؛ مشهدی، ع؛ و امانی، ح. (1388 ب). نرم‌افزار آزمون استروپ، تهران: موسسه تحقیقات علوم رفتاری سینا.
صدرالسادات، ج؛ هوشیاری، ز؛ زمانی، ر؛ و صدرالسادات، ل.
( 1386). تعیین مشخصات روان‌سنجی مقیاس درجه‌بندی IV SNAP-، اجرای والدین. توان‌بخشی، 8(3)، 65-59.
قدیری، ف؛ جزایری، ع؛ عشایری، ح؛ قاضی طباطبایی، م. (1385). نقش توانبخشی شناختی در کاهش نقایص کارکردهای اجرایی و نشانه‌های وسواسی – اجباری بیماران اسکیزو – وسواسی. توانبخشی، 7، 15-24.
مشهدی، ع. (1388). بررسی کنش‌های اجرایی و تأثیر شیوه‌های درمان گری (دارودرمان‌گری، آموزش کنش‌های اجرایی و ترکیب این دو مداخله) در افزایش کنش‌های اجرایی و کاهش نشانه‌های بالینی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه / فزون کنشی. پایان‌نامه دوره دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
مشهدی، ع؛ رسول‌زاده طباطبایی، ک؛ آزاد فلاح، پ؛ و سلطانی فر، ع. (1388). مقایسه بازداری پاسخ و کنترل تداخل در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه / فزون کنشی و کودکان بهنجار. مجله روان‌شناسی بالینی، 1، 50-37.
مشهدی، ع؛ و حسین‌زاده ملکی، ز. (1390). نقش و جایگاه کنش‌های اجرایی در اختلال‌های عصب تحولی ADHD و ASD. اولین همایش ملی یافته‌های علو شناختی در تعلیم و تربیت.
مشهدی، ع؛ تیموری، س؛ سلطانی فر، ع؛ و حسین زاده ملکی، ز. (1390). حافظه کاری دیداری فضایی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه / فزون کنشی (ADHD) در آزمون نگهداشت دیداری بنتون. اولین همایش علوم شناختی در تعلیم و تربیت.
مینایی، ا. (1385). انطباق و هنجاریابی سیاهه رفتاری کودک آخنباخ، پرسشنامه خودسنجی و فرم گزارش معلم. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 6(1)، 558-529.
هاشمی نصرت آباد، ت؛ محمود علیلو، م؛ غلام رستمی، ح. ع؛ و نعمتی سوگلی تپه، ف. (1389). مقایسه کارکردهای اجرایی سازمان بندی مجدد اندیشه در زیر مجموعه های اختلال فزون کنشی/ نارسایی توجه بر اساس مدل بارکلی. روان شناسی بالینی، 1، 35-39.
Ambuabunos, E. A., Ofovwe, E. G., & Ibadin, M. O. (2011). Community survey of attention-deficit / hyperactivity disorder among primary school pupils in Benin City, Nigeria., Annals of African Medicine, 10 (2) , 91-96.
American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed., text revision). Washington, DC: Author
Barkley, R. A. (2005). ADHD and the nature of self-control. New York: Guilford Press.
Barkley, R. A. (2006). Attention-deficit disorder: A handbook for diagnosis and treatment (3rd ed.). New York: Guilford Press.
Barnard-Brak, L., Sulak, T. N., & Fearon, D. D. (2011). Coexisting disorders and academic achievement among children with ADHD. Journal of Attention Disorders, 15(6) , 506 –515.
Chan, R. C. K., Shumb, D., Toulopoulou, T., & Chen, E. Y. H. (2008). Assessment of executive functions: Review of instruments and identification of critical issues. Archives of Clinical Neuropsychology, 23, 201–216.
Deaak, G, O & Narsimham, G. (2003). Is perseveration caused by inhibition failure? Evidence from preschool children,s inferences about word meanings. Journal of Experimental Child Psychology, 86, 194-222.
Dickstein, S. G., Bannon, K. F. Castellanos, X., & Milham, M. P. (2006). The neural correlates of attention deficit hyperactivity disorder: An ALE meta-analysis. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47(10) , 1051–1062.
Dietrich, A., Althaus, M., Hartman, C. A., Buitelaar, J. K., Minderaa, R. B., van den Hoofdakker, B. J. et al (2012). Baroreflex sensitivity during rest and executive functioning in attention-deficit/hyperactivity disorder. The TRAILS study, Biological Psychology, 90, 249-257.
Dillon, D. G. & Pizzagalli, D. A. (2007). Inhibition of action, though, and emotion: A selective neurobiological review. Applied and Preventive Psychology, 12, 99-114.
Fuster, J.M. (2008). The Prefrontal Cortex (4th ed.).New York: Academic Press.
Gioia, G. A., & Isquith, P. K. (2004). Ecological assessment of executive function in traumatic brain injury. Developmental Neuropsychology, 25, 135-158.
Goto, Y., Hatakeyama, K., Kitama, T., Sato, Y., Kanemura, H., Aoyagi, K., & et al. (2010). Saccade eye movement as a quantitative measure of frontostriatal network in children with ADHD. Brain and Development, 32 (5) , 347-355.
Harnishferger, K. K. (1995). The development of cognitive inhibition: Theory, definitions, research evidence, interference and inhibition in cognition. San Diego: Academic Press.
Hoza, B., Kaiser, N. M., & Hurt, E. (2008). Evidence-based treatments for attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD). In M. Roberts, D. Elkin, & R. Steele (Eds.), Handbook of evidence based therapies for childhood and adolescents (pp. 189-211). New York, NY: Springer.
Hughes, A. A., Hedtke, K. A., Kendall, P.C. (2009). Family functioning in families of children with anxiety disorders. Family Psychologyl, 22(2) , 325-8.
Hughes, A., Wilson, F. C., Trew, K. & Emslie, H. (2013). Detecting executive deficits in children with ADHD or acquired brain injury using the Behavioural Assessment of Dysexecutive Syndrome (BADS). The Irish Journal of Psychology, 34 (1) , 13-23.
Johnson, C. E. (2009). The relationship between executive functioning and adaptive behavior in two- year-old children with very low birth weight. Dissertation for the degree of doctor of Philosophy, Cleveland, Case Western Reserve University.
Kaiser, N. M., McBurnett, K., & Pfiffner, L. J. (2011). Child ADHD Severity and Positive and Negative Parenting as Predictors of Child Social Functioning: Evaluation of Three Theoretical Models. Journal of Attention Disorders, 15(3) , 193 –203.
Klingberg, T., Forssberg, H., & Wassenberg, H. (2002). Training of working memory in children with ADHD. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 24(6) , 781-791.
Klingberg, T., Fernell, E., Olesen, P., Johnson, M., Gustafsson, P., Dahlstr¨om, K., et al. (2005). Computerized training of working memory in children with ADHD- A randomized, controlled trial. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 44, 177–186.
Klingberg, T. (2009). The overflowing brain : information overload and limits of working. New York: Oxford University Press.
Klingber, T. (2010). Training and plasticity of working memory. Trends in Cognitive Sciences, 14, 317–324.
Lezak, M. D., Howieson, D. B., Loring, D. W. & Hannay, H. J. (2004). Neuropsychological Assessment (4th ed.). New York: Oxford University Press.
Liotti, M., Pliszka, S. R., Higgins, K., Perez III, R,. Semrud-Clikeman, M. (2010). Evidence for specificity of ERP abnormalities during response inhibition in ADHD children: A comparison with reading disorder children without ADHD. Brain and Cognition, 72, 228–237.
Meyerrs, L. S., Gamst, G., & Guarino, A. J. (2006). Applied multivariate research: Design and interpretation. Sage Publication: London.
McBurnett, K., & Pfifner .L. (2008). Attention-deficit hyperactivity disorder: Concepts, controversies,newdirections. New York: Information Healthcare USA.
Miller, M. & Hinshaw, S. P. Does Childhood Executive Function Predict Adolescent Functional Outcomes in Girls with ADHD?. Journal of Abnormal Child Psychology, 38(3): 315–326.
Millichap, J. G. (2010). Attention deficit hyperactivity disorder handbook: A physician’s guide to ADHD. Springer: New York.
Modesto-Lowe, V., Danforth, J. S., & Brooks, D. (2008). ADHD: Does Parenting Style Matter? Clinical Pediatrics, 47(9), 865-872.
Musa, R. B., & Shafiree, Z. (2007). Depressive, anxiety and stress levels among mothers of ADHD children and their relationships to ADHD symptoms. ASEAN Journal of Psychiatry, 8(1), 20-28.
Nigg, J.T. (2006). What causes ADHD?:Understanding what goes wrong and why . New York: The Gilford Press.
Pasini, A., Paloscia, C., Alessandrelli, R., Porfirio, M. C., & Curatolo, P. (2007). Attention and executive functions profile in drug naïve ADHD subtypes. Brain & Development, 29, 400-408.
Pelham. W. E., Fabiano. G. A. (2008). Evidence-based psychological treatment for Attention-deficit hyperactivity disorder: An update. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 34, 449-476.
Pliszka, S. R. (2006). Subtyping ADHD based on comorbidity. ADHD Report, 14, 1-5.
Rueda, M. R, Rothbart, M. K., McCandliss, B. D. & Posner, P. (2005). Training, maturation, and genetic influences on the development of executive attention. Proceedings of the National Academy of Sciences, 102, 14931–14936.
Sadock, B. J., & Sadock, V. A. (2007). Kaplan & Sadok’s Synapsis of psychiatry:Behavioral science/clinical psychiatry (10th ed.). Lippincott Williams & Wilkins.
Schecklmann, M., Romanos, M., Bretscher, F., Plichta, M. M., Warnke, A., Fallgatter, A. J. (2010). Prefrontal oxygenation during working memory in ADHD. Journal of Psychiatric Research, 44, 621–628.
Sergeant, J. (2000). The cognitive – energetic model: An empirical approach to Attention-deficit hyperactivity disorder. Journal of Gerontology ,62,191-193.
Sergeant, J. A., Geurts, H., & Oosterlaan, J. (2002). How specific is a deficit of executive functioning for Attention-deficit hyperactivity disorder. Neuroscience Biobehavioral Review, 24, 7-12.
Simchon, Y., Weizman, A., & Rehavi, M. (2010). The effect of chronic methylphenidate administration on presynaptic dopaminergic parameters in a rat model for ADHD. European Neuropsychopharmacology, 20, 714–720.
Sonaga-Barke, E. J. S. (2005). Casual models of attention-deficit hyperactivity disorder: From common simple deficits to multiple developmental pathways. Biological Psychiatry, 57, 1231-1238.
Sonaga-Barke, E. J. S., Sergant, J.A., Nigg, J., & Willcutt, E. (2008). Executive dysfunction and delay aversion in attention -deficit hyperactivity disorder : Nosologic and diagnostic implications. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 17, 367-384.
Spronk, M., Jonkman, L.M., & Kemner, C. (2008). Response inhibition and attention processing in 5 to 7 year old children with and without symptoms of ADHD: An ERP study. Clinical Neurophysiology, 119, 2738-2752.
Stark, R., Bauera, E.,. Merza, C.J., Zimmermanna, M., Reuterd, M., Plichta, M. M. et al (2011). ADHD related behaviors are associated with brain activation in the reward system. Neuropsychologia, 49, 426-434.
Thorell, L. B., Lindqvist, S., Nutley, S. B., Bohlin, G., & T. Klingberg (2008). Training and transfer effects of executive functions in preschool children. Developmental Science, 12(1), 106–113.
Valera, E. M., Faraoneh. S. V., Murray, K. E., & Seidman, L. J. (2007). Meta-analysis of structural imaging findings in attention-deficit/hyperactivity disorder. Clinical Psychology Review, 61, 1361–1369.
Wodka, E. L., Mark, M., Joanna, G., Blankner, J. C., Gidley, L., et al. (2007). Evidence that response inhibition is a primary deficit in ADHD. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 29, 345-356.
Xiao, T., Xiao, Z., Ke, X., Hong, S., Yang, H., Su, Y., et al. (2013). Response inhibition impairment in high functioning autism and attention deficit hyperactivity disorder: Evidence from near-infrared spectroscopy data. PLoS One, 7(10), 10.1371.
CAPTCHA Image